FISTUL-AID

Sinds 2001 neemt Dr De Backer deel aan zendingen van Artsen Zonder Vakantie in Kimpese (Bas Congo) . Tijdens deze zendingen heeft hij zich kunnen verdiepen in de mogelijkheden voor het behandelen van Vesico-vaginale fistels. Met de hulp van Professor Paul Hennebert, stichter van de chirurgische dienst aan de universiteit Lovanium in Kinshasa en Professor Jean de Leval (ULG) is Fistul-Aid tot stand gekomen.

Een groot deel van de patiënten komen van ver en vaak onverwacht aan in het ziekenhuis. Hun algemene toestand is soms heel slecht en er is niet altijd onmiddellijk plaats in de Fistula Clinic. Na de operatie is het niet aangewezen om deze patiënten een lange en moeilijke terugreis te laten maken naar hun dorp. In het klooster van “Les Soeurs de Marie de Boma” op 500 meter van de Fistula Clinic zijn er de nodige verbouwingen gebeurd en werden nieuwe lokalen gebouwd om de patiënten in de juiste omstandigheden en het nodige comfort op te vangen. De patiënten kunnen er logeren, ze krijgen er eten en worden opgevangen door Zuster Bernadette Nzemba, haar medezusters en Mama Anna, een ex-patiënte die gekozen heeft om in het klooster te blijven en de patiënten die dezelfde lijdensweg als zij ondergaan, te steunen. Al de kosten worden betaald door Fistul-Aid.

Gezien de omstandigheden als gevolg van Covid was er in 2020 geen Fistul Aid-missie naar Kinshasa, maar we hebben wel geprobeerd om de werkomstandigheden in de Fistulakliniek te verbeteren, met name de watervoorziening in de operatiekamer en op de ziekenhuisafdelingen. De informatie- en rekruteringsmissies die Dr. Paulin Kapaya gewoonlijk uitvoert, konden niet plaatsvinden. In 2020 werden echter 90 operaties uitgevoerd met uitstekende resultaten door Dr. Dolorès Nembunzu en Dr. Paulin Kapaya.

Oprichting van een nieuwe ziekenhuisafdeling met 15 bedden uitsluitend voor patiënten met obstetrische fistels. In het Kabondo General Referral Hospital (Kisangani) is FIKIS een eenheid geworden zoals alle andere (interne geneeskunde, spoedeisende hulp, pediatrie, enz.). Twee missies vonden plaats in maart en juni). Een derde vond plaats in november. Een Fistul Aid-team bestaande uit Dr François, Dr Cassano, Dr Barelli, Dr Dolorès Nembunzu en Dr Ange Mukiliboy opereerde fistels in Kisangani en Kisantu. De missie naar Kisangani was een echte uitdaging, gezien de verkiezingskoorts en de logistieke problemen in verband met deze zeer geïsoleerde stad. Bovendien waren de regens heviger dan gewoonlijk, waardoor de wegen moeilijker begaanbaar waren. De omvorming van het voormalige radiologiepaviljoen tot een ziekenhuisafdeling voor FIKIS is goed gevorderd. De ruimte is volledig uitgerust en alle geopereerde patiënten hebben er verbleven. We hebben nu Dr Agnès Kombozi (zie foto), een arts in het Kabondo ziekenhuis in Kisangani, aangesteld om verantwoordelijk te zijn voor alle FIKIS gebouwen. De missie naar Kisantu (Bas-Congo) vond plaats in samenwerking met onze Vlaamse collega's van SOLFA (Solidarité pour La Femme Africaine). We opereerden in totaal 29 patiënten, waarvan 22 met fistels en 7 met urologische problemen. 27 van de 29 patiënten werden genezen. Aan het einde van het jaar 2023 vond er een belangrijke verandering plaats in de samenstelling van het bestuur. Prof. Jean De Leval (voorzitter) en Dr. Emile De Backer (secretaris) hebben besloten hun functies over te dragen. Dr. Philippe François heeft het voorzitterschap overgenomen, terwijl Dr. Jean-Hubert Maquet secretaris is geworden. De beide oprichters blijven echter nauw betrokken bij Fistul Aid. Wij richten onze meest oprechte dank aan hen voor de passie en energie die ze aan deze zaak hebben gewijd en waarderen hun toewijding om ons te blijven steunen met hun wijsheid. Het nieuwe bestuur heeft ervoor gekozen om de activiteit van de urologie op te nemen in de statuten van de vereniging. Deze beslissing is gebaseerd op twee belangrijke elementen: enerzijds de expertise die al aanwezig is binnen ons team, dat grotendeels uit urologen bestaat; anderzijds een sterke lokale vraag naar dit type gespecialiseerde zorg.

Tot nu toe vonden er in 2025 twee missies plaats. De eerste missie was in februari in Kinshasa (FIKIN), waar het team onder leiding van dr. Dolorès Nembunzu dr. Agnès hartelijk ontving voor een stage om haar vaardigheden verder te versterken. In juni 2025 volgde een tweede missie, dit keer in samenwerking met het Algemeen Referentieziekenhuis van Kabondo (HGK). Tijdens deze missie werden 20 vrouwen met een fistel geopereerd, waaronder verschillende bijzonder complexe gevallen. Een belangrijke mijlpaal was dat er in Kabondo voor het eerst een algehele narcose met beademingsapparatuur kon worden uitgevoerd. Dat werd mogelijk dankzij het voorbereidende werk van technieker Jean-Marie tijdens de missie van november 2024. De narcose werd begeleid door Justin Kimbien, die sinds 2022 trouw deelneemt aan elke missie en wiens expertise intussen onmisbaar is geworden voor het welslagen van de operaties. De organisatie van de missies, het chirurgische werk en de nazorg verlopen steeds vlotter en efficiënter, mede dankzij de groeiende inzet van de lokale partners. In Kinshasa blijft de Fistula Clinic van het Sint-Jozefziekenhuis (FIKIN) hét nationale referentiecentrum. Sinds de oprichting zijn er al meer dan 2000 vrouwen geopereerd. Ook buiten de chirurgische missies blijft de kliniek het hele jaar door patiënten ontvangen en behandelen.